Այսօր Մոսկվայում կբացվի Սբ Գրիգոր Լուսավորչի հայկական եկեղեցին: Հայկական վանական համալիրի տարածքում տեղակայված տաճարը կդառնա ՀՀ տարածքից դուրս գտնվող Հայ առաքելական եկեղեցու ամենամեծ շինությունը:

ՖԻԼՈՍ։ Սիրո այս տեսակն անկիրք հոգեհարազատության արտահայտչամիջոցն է որևէ անձի հանդեպ, այսինքն՝ անկեղծ, նուրբ, մոտ, ընկերական, մտերմիկ հարաբերության ոլորտը, որտեղ նման սերը կարող է արտահայտվել ձեռքսեղմումով, ջերմ գրկախառնությամբ, երբեմն էլ համբույրով, ինչպես լինում է մոտիկների, ընկերների ու ընկերուհիների միջև, որտեղ բացարձակապես բացակայում է կրքի նշույլն իսկ։ Պողոս առաքյալը նման դեպքում ասում է. «Բարև տվեք միմյանց սուրբ (այսինքն՝ մաքուր- Մ. Բ.) համբույրով»։ Այս սերը մեծ մասամբ առաջանում է մտային՝ բանական ոլորտում, միախառնվելով հոգու արժեքների հետ։

Հասարակութեան պարարտ և կուշտ անդամը մարդկային կյանք չի վարում, եթէ նա անցուցանելով իւր կեանքը բիւրավոր մեղաց տուռունքներով, յուր հոգւոյ աչքը փառամոլութեամբ և հարստահարութեամբ կուրացրած, աշխարհի անելանելի լաբիրինթոսի մեջ մոլորուած ծառայում է միմիայն իւր անձին և նրանից ծնած մի քանի անգործ, լիութեամբ և փարթամութեամբ շռայլացած արձակերեսան որդւոց համար է աշխատում, յայնժամ նա հասարակութեան կամ ազգային գործը հիմարութիւն և ցնորք է համարում: ՈՒր չկա միաբանութիւն և անձնազոհութիւն, այնտեղ չկա և կատարեալ մարդկութիւն:

Հայոց ամենասիրված եկեղեցական տոներից է Սուրբ Խաչի հերթական հիշատակությունը, ինչպես ժողովուրդն է սիրում ասել՝ Սփխեչը։ Այն համարվում է վերջին հինգ տաղավարահարաց տոներից մեկը։ Այդ օրվանից սկսած, մինչև սեպտեմբեր ամսի վերջը, համարյա բոլոր շրջաններում ու գյուղերում մեր ժողովուրդը նշում է իր հին ու նոր ննջեցյալների հիշատակի տոնը, որպես թաքուն հավատ այն բանի, որ, ըստ Սուրբ գրքի, Տիրոջ սուրբ Խաչի երևալու ժամանակ ննջեցյալները Քրիստոսով պիտի գան ու խառնվեն ողջերին, որ դառնան մեկ հոտ, մեկ հովիվ (Ա. Թես. 4:13):

Այսուհետ ամսական 2 անգամ «Բարի էջով» կանդրադառնանք հայոց բազմադարյան բարեգործության մշակույթին, ինչպես նաև արդի բարերարներին: Մեր նպատակն է վեր հանել այդ ազգային արժեքի անեղծ ավանդույթները և վերագտնել մոռացվածը:

Հուշարձաններն իրենց պատմական միջավայրից օտարելու, մայրաքաղաք և Հայաստանի այլ ենթաշրջաններ տեղափոխելու ավանդույթը շարունակվում է:

1978 թվականն էր: Անանիա վարդապետ Արաբաջյանի հետ նոր էինք վերադարձել Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների Արևելյան թեմի հոգևորականաց համագումարին իբրև Մայր աթոռի ներկայացուցիչներ մասնակցելուց:

Մի զարմացեք, որ «սէր» բառանունը գրվեց մեջտեղում «է» տառով, քանզի դա սիրո գերագույն աստիճանն է։ Մինչ այս պահը սիրո անվան մի տեսակ գիտենք, բայց ժամանակն է, որ այդ բառատեսակի էական նրբություններին էլ ծանոթանանք։ Այժմ փորձենք գրել երկնային ու հավիտենական Սիրո և մեր իմացած երկրային սերերի տարբերությունների մասին։ Բայց մինչ այդ նախ իմանանք, թե ինչպիսին է մարդն առանց այդ երկնային Սիրո։

Վերջին շաբաթներին ով ունակ էր գրիչ վերցնելու, արեց իր գործը` վեհափառին քննադատելու: Ես էլ եմ քննադատել, բայց նպատակս ամենևին էլ ոչ Հայ առաքելական եկեղեցին փնովելն էր, ոչ էլ կաթողիկոսին որպես անհատի, հոգևոր առաջնորդի բարոյապես ոչնչացնելը: Ասելիքս այն է, որ ցանկացած մարդ, անհատ մահկանացու է և զերծ չէ թերություններից:

Տիեզերքը Տերն արարեց սիրո, արդարության, ներդաշնակության խստագույն և լուսեղեն օրենքներով։ Աստծու հեղինակած աշխարհն անկրկնելի, փառահունչ և խնկաբույր սիմֆոնիա է, որը կարելի է հատկանշել որպես անստեղծ բնության փառքը փառաբանող անսպառ շարական։ Միտք, մարմին և ոգի կրող բանական յուրաքանչյուր անհատի համար նախանշվեց իր բնությանը, էությանը և տեսակին համահունչ արտահայտվելիք մեկ նոտա, որպես սեփական ինքնությունն արտահայտող ազատ կամքի հնչերանգ։